OP DE KWELDERS [in memoriam Chris Klasema]

OP DE KWELDERS 

C.O.Jellema
Uit Gedichten, oden en sonnetten, 1992

1

Doe ik hier. Kijkend het bewustzijn zijn

voor al die vogels die mijn komst doet schrikken?

die krijsend uit hun intuïtie-ikken

mij aanzien voor de vijand die hen pijn

zal doen. Een zielenpijn: die jongen strikken.

Waarmee een cyclus weer aanving in 't klein

met nestbouw, paring, broed. Maar pijn is mijn

verbeelding van bestaan, en angst de blikken

die ik op deze ongereptheid werp.

Wie zijn zij zonder mij? Natuur die handelt.

Doch in mij zich van zichzelf vergewist.

Ik vind het mooi dat weidse, even is 't

of 'k zelf een weidevogel die hier wandelt.

Achter de dijk het kerkdorp op een terp.

2

Het ziet mij aan, de stilte, het gebeuren

van eb en vloed, van groei, verrotting.

Voor wie in vorm wil blijven een bespotting,

verval verheerlijkt in 't verschiet der kleuren

van alsem, zulte, melde. Wij zijn buren

als ademhalers, in 't met bodem voeling

houden: ons scheidt de zinvraag, want bedoeling 

is postulaat van geest. Niet te verduren

die dit te boven gaat, in wiens bestel

het lichaam voedsel wordt voor nieuwe planten

en het aanschouwde onbeschut vergaat.

Of is ook dit moment een mosterdzaad,

gaat er geen tijd voorbij in 't aanverwante

spreken in beelden? - Men hoort stilte wel.

3 

Oog zijn, enkel nog dit, een oog van elders,

maar hier bestemd zich te verwijden tot

zo'n horizon waartegen 't water klopt

als bloed aan schedelwand - ouden vertelden

hoe uit een hoofd ontstond kosmos en lot,

ene gedachte tijd en ruimte stelde

en daarom brak; ik denk op deze kwelders

als tijd en ruimte één in mij die god

verstopt. Hoe val ik samen? Stilstaan, wachten

wanneer de vloed opkomt het drogbeeld dromen

dat ook in mij die eeuwigheid zal zijn

van keer en wederkeer, verdwijnen, komen.

- Alleen dit lichaam, en ook mijn gedachten

zo ingesloten in dit ene brein.

4

Nergens zo aards, zo water, luchten - vurig

verlangen dit in vezels van gevoel

te zijn, niet dood maar levend, en het doel

te voelen waarom al wat is gedurig

zich wijzigt en in zich verblijft. Besturen

goden ons? Denken wij soms. Overtroeft

zichtbaarheid dat? Wat men als teken proeft

op de tong, taal, sterkt het straks in de ure?

In vlam staan voor een eidereend met jongen

[tussen lissen, hand maakt wak in 't kroos):

wat schemert uit de oergrond? In gedichten

-de jongen piepen zo de ouden zongen -

altijd een liefde en een dood altoos.

En toch, aan kusten: luchten, vergezichten.

De stoelen staan nog in het natte gras voor de gesprekken met een jonge kunstenaar. Een week stilte, werken, denken. Fietsen naar de kwelders, praten over rituelen, traditie, kunst. Of juist geen kunst. Gewoon leven. Opgaan in het zijn. Natuur zijn.

Eten. En gegeten worden.

De gedichten van C.O.Jellema zijn ideaal voor deze bespiegeling. De spanning tussen beeld en idee.

Een zomer met veel heen en weer reizen. Veel zon en veel regen. Het huis is dik in de verf gezet. De kluis voor het eerst helemaal gebruikt zoals ik het bedoeld had.

Schoonheidsbeleving vanuit een nieuw perspectief. Natuur, de kwelders, het wad. 

Een nieuw zicht op Oosterhouw?

ZEEGEZICHT 

Op de palm van jouw hand, in dat landschap
van gevormde levenslijnen, niet groter
dan een flinke waterdruppel

-terwijl zonsondergang de hele

hemel boven de eindstreep van het eiland

ginds in Turner-kleuren zet -

die babykrab, voorzichtig

van tussen de basaltblokken geraapt,

zijn onderkomen waar hij wachtte op de vloed.

Nog kleiner dan de nagel van jouw pink,

zijn grijsblauw pantsertje nog niet verkalkt,
krabbelt hij zijwaarts over plooi en heuvel,
een onbekende wereld, verontrust

dat bodem warmte geeft.

Dan, op de rand van dat heelal, laat hij
zich zonder aarzeling terugvallen in
de veiligheid van spleten, zeezand, steen,
met achterlating van een beeld, van

haast een naam.

Nu is het of wij, samen onder aan de dijk,
worden gezien, terwijl het water stijgt

en in doorschijning spiegelt hoe de hemel kleurt.

Heeft iemand iets gezegd? Nee, niemand sprak.

C.O. Jellema
Uit Stemtest 2003